Dlaczego człowiek jest istotą społeczną? (notatka: matura z WOSu)

Czy zastanawiało Cię kiedyś dlaczego człowiek tak bardzo potrzebuje kontaktu z innymi ludźmi?

W tej krótkiej notatce maturalnej wyjaśnimy dlaczego człowieka określa się mianem „istoty społecznej”. Dowiesz się z niej także, jaką rolę w kształtowaniu się więzi społecznych odegrał proces ewolucji naszego gatunku.

Już w starożytności Arystoteles nazwał człowieka: zoon politikon. Na język polski określenie to możemy przetłumaczyć jako „zwierzę społeczne” lub „istota polityczna”.

Innymi słowy – społeczeństwo jest naturalnym środowiskiem funkcjonowania człowieka.

Oprócz potrzeb fizjologicznych (m.in. snu i zapewnienia sobie pożywienia) ludzie mają szereg potrzeb społecznych (są to np. potrzeba przynależności, czy potrzeba uznania), których zaspokojenie jest kluczowe dla naszego dobrostanu.

Bez innych ludzi naszego życie byłoby „niepełne” i trudne do zniesienia.

---

Badania pokazują, że długotrwała samotność może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak depresja, choroby serca a nawet obniżenie odporności.

Wsparcie społeczne i kontakt z innymi ludźmi są niezbędne, by zachować pełnię zdrowia fizycznego i psychicznego.

---

Ludzie od zawsze prowadzili życie w grupie. Samotny człowiek ma małe szanse na przetrwanie w środowisku naturalnym.

Tym, co stanowi naszą przewagę ewolucyjną jest inteligencja. Ale w pełni wykorzystać ją możemy jedynie współpracując z innymi.

Konieczność życia w grupie wynika też z tzw. strategii rozrodczej naszego gatunku. Strategie te różnią się od siebie u poszczególnych zwierząt – na przykład żółwie morskie nie opiekują się swoimi młodymi, składają setki jaj i liczą, że kilka osobników dożyje dorosłości.

Zupełnie inaczej wygląda to u ludzi. Człowiek, podobnie jak wiele innych dużych ssaków, ma nieliczne potomstwo, a dzieci długo pozostają niesamodzielne.

To zmusza ludzi do życia w grupie – współpraca i wsparcie ze strony innych członków społeczności zwiększa szanse na przeżycie najmłodszych.

Wspomniałem już, że tylko w grupie inteligencja człowieka może zostać w pełni wykorzystana. Bez funkcjonowania w grupie człowiek najprawdopodobniej nie posiadłby tak kluczowych umiejętności jak wytwarzanie narzędzi czy posługiwanie się językiem.

A to właśnie język odegrał ważną rolę w procesie tworzenia się kultury, a następnie cywilizacji. Pozwalał on ludzkim społecznościom sukcesywnie gromadzić wiedzę i doskonalić zdobyte umiejętności.

Ponieważ wiedza była przekazywana z pokolenia na pokolenie, kolejne generacje nie musiały startować „od zera” – rozwijały to, co otrzymały w spadku po przodkach.

Żyjąc w grupach ludzie osiągają też szereg korzyści o charakterze gospodarczym – np. wynikających z podziału pracy. Dzięki podziałowi pracy społeczeństwo jest efektywniejsze, następuje specjalizacja ludzi w wykonywaniu określonych czynności.

Każdy i każda z nas ma przecież inne naturalne zdolności czy zainteresowania. Funkcjonując w społeczeństwie możemy skupić się na doskonaleniu się w swoim fachu – nie musimy znać się na wszystkim i posiadać wszystkich umiejętności.

➔ PRZYKŁAD
Wyobraź sobie średniowieczną wioskę. Większość mieszkańców zajmowała się uprawą roli, ale niektóre osoby posiadały jednak jakąś dodatkową umiejętność przydatną dla społeczności np. szyły ubrania, mieliły zboże na mąkę czy potrafiły zbudować dom.

Człowiek jest istotą społeczną, bo życie w grupie jest dla niego czymś naturalnym. Za sprawą Arystotelesa z tego faktu zdawali sobie sprawę już starożytni.

Żyjąc w grupie człowiek ma nie tylko możliwość zaspokajania swoich potrzeb społecznych (np. potrzeby przynależności czy potrzeby uznania). Dzięki współpracy z innymi członkami społeczności znacznie ułatwione ma on także zaspokajanie swoich potrzeb biologicznych / fizjologicznych (np. jedzenia, bezpieczeństwa). Ponadto może samorealizować się pełniąc rozmaite role społeczne.

Istotą społeczną człowiek stał się w procesie ewolucji naszego gatunku. Umożliwiło to pojawienie się kultury i języka, a w konsekwencji – powstanie cywilizacji.

Sprawdź mój KURS MATURALNY z WOSu!