Zadanie 1. (0–1)
O typie relacji człowieka ze społeczeństwem
Człowiek tworzony bez reszty przez inne podmioty traci […] swą oryginalność i autonomiczność, swoją odrębność i niezależność względem innych. […] Człowiek staje się odbiciem innych osobowości, „tylko pośrednikiem, reprezentującym rolę, jaką dana osoba powinna odgrywać” […]. Człowiek jest podporządkowany społeczeństwu, jest egzemplarzem powielonym przez układy społeczne. Nie wyłamuje się z tych układów, ale, przeciwnie, pragnie wtopić się w społeczeństwo. Jest to człowiek […] pozbawiony swej indywidualności.
M. Czarnocka, Podmiot poznania a nauka, Toruń 2012, s. 202–203.
Dokończ zdanie. Zaznacz właściwą odpowiedź.
Zjawisko społeczne przeciwne do opisanego w tekście to
A. anomia.
B. nonkonformizm.
C. kontrola społeczna.
D. nierówność społeczna.
ZOBACZ ROZWIĄZANIE
B. nonkonformizm.
Zadanie 2. (0–1)
O procesie w życiu społecznym
[Jest to proces, który] jest podstawowym kanałem przekazu kulturowego przez czasy i pokolenia. […] [N]ależy więc [go] rozumieć jako trwający całe życie proces kształtowania ludzkich zachowań przez interakcje społeczne. Pozwala on jednostkom rozwijać się, wykorzystywać własny potencjał, uczyć i przystosowywać.
A. Giddens, Socjologia, Warszawa 2006, s. 50–51.
Podaj nazwę procesu, którego dotyczy tekst.
ZOBACZ ROZWIĄZANIE
Typ 1.: socjalizacja / enkulturacja / uspołecznienie
Typ 2.: socjalizacja wtórna
Zadanie 3. (0–2)
O jednym ze zjawisk społecznych
Kiedyś […] Stany Zjednoczone słynęły jako kraj nieograniczonych możliwości, w którym bezustannie realizowały się kariery „od pucybuta do milionera”, a poszczególne rodziny dochodziły „z łachmanów do fortun” w ciągu zaledwie jednego pokolenia. Ale dzisiaj, jeśli urodziłeś się w rodzinie sytuującej się w najniższej 20-procentowej grupie dochodowej (dolny kwintyl), masz zaledwie 5-procentowe szanse na przedostanie się do górnego kwintyla, jeżeli nie zdobędziesz po drodze wyższego wykształcenia.
N. Ferguson, Wielka degeneracja, Kraków 2017, s. 17.
3.1. Podaj nazwę typu ruchliwości społecznej, której dotyczy podkreślony fragment tekstu.
ZOBACZ ROZWIĄZANIE
Typ 1.: ruchliwość pionowa / ruchliwość wertykalna
Typ 2.: awans społeczny / awans
3.2. Na podstawie tekstu podaj argument i kontrargument do tezy: Współcześnie w USA występuje zjawisko „dziedziczenia” pozycji społecznej.
- Argument –
- Kontrargument –
ZOBACZ ROZWIĄZANIE
Przykładowe odpowiedzi (klucz CKE):
Argument – Z tekstu wynika, że niewykształcony człowiek urodzony w dolnym kwintylu dochodowym ma zaledwie 5% szanse przedostania się do górnego kwintyla.
Kontrargument –
Typ 1.: Dane w tekście dotyczące 5% szans dotyczą tylko osób niewykształconych, a zatem wykształcenie wyższe może być kluczem do tego, by nie dziedziczyć biedy.
Typ 2.: Aż 5% osób niewykształconych z dolnego kwintyla ma szanse przejść do najwyższego kwintyla.
Typ 3.: Tekst dotyczy szans przejścia z najniższego do najwyższego kwintyla – a przecież przejście do kwintyli pośrednich też jest awansem.
Zadanie 4. (0–1)
Mapa administracyjna Polski z gminami, w których wprowadzono język pomocniczy
Oceń prawdziwość podanych zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.
| 1. | W gminach oznaczonych na mapie literami A i C językiem pomocniczym jest język białoruski. | P | F |
| 2. | Gminy, w których językiem pomocniczym jest język regionalny w rozumieniu prawodawstwa polskiego, oznaczono na mapie literą B. | P | F |
| 3. | Gminy, w których językiem pomocniczym jest język mniejszości etnicznej w rozumieniu prawodawstwa polskiego, oznaczono na mapie literą D. | P | F |
ZOBACZ ROZWIĄZANIE
1. F
2. P
3. F
Zadanie 5. (0–1)
O jednym ze zjawisk społecznych
O trzecim sektorze w sposób uzasadniony można mówić dopiero wówczas, gdy organizacje […] podejmują swą aktywność świadomie, zdając sobie sprawę z udziału w misji na rzecz podnoszenia jakości życia poszczególnych ludzi i społeczeństwa jako całości.
J. Dzwończyk, Społeczeństwo obywatelskie i bariery jego rozwoju [w:] Polski system polityczny
z perspektywy 25 lat. Wybrane problemy, red. J. Kornas, Ł. Danel, Toruń 2015, s. 177.
Dokończ zdanie. Zaznacz właściwą odpowiedź.
Do instytucji funkcjonujących w sektorze, którego dotyczy tekst, nie zalicza się
A. fundacji.
B. izby rzemieślniczej.
C. spółki Skarbu Państwa.
D. stowarzyszenia działkowców.
ZOBACZ ROZWIĄZANIE
C. spółki Skarbu Państwa.
Zadanie 6. (0–1)
Wykres. Odpowiedzi na pytanie: Która z poniższych opinii jest bliższa Pana(i) poglądom? (dane w procentach)
Gotowość do współpracy, Komunikat z badań CBOS BS/22/2016.
Sformułuj wniosek dotyczący tendencji zmian w opiniach społeczeństwa polskiego wobec przedstawionej kwestii. Odpowiedź uzasadnij, przytaczając dane z wykresu.
ZOBACZ ROZWIĄZANIE
Przykładowe odpowiedzi (klucz CKE):
Typ 1.: Odsetek Polaków, którzy uważają, że wspólnie z innymi mogą rozwiązywać problemy w swoim otoczeniu, systematycznie rośnie – od 50% w 2002 poprzez 65% w 2008 do 75% w 2016 roku.
Typ 2.: Odsetek Polaków, którzy uważają, że wspólnie z innymi nie mogą rozwiązywać problemów w swoim otoczeniu, systematycznie spada – od 38% w 2002 do 18% w 2016 roku, choć trzeba przyznać, że jest pewien wyłom w tej tendencji, bowiem w badaniach z lat 2008 i 2010 wartość ta wynosi 25%.
Zadanie 7. (0–1)
Tabela 1. Ocena pracy wójta / burmistrza / prezydenta miasta
Tabela 2. Ocena pracy rady miasta / gminy
Na podstawie: Oceny władz samorządowych oraz ich kompetencji, Komunikat z badań CBOS BS/82/2018.
Na podstawie danych z tabel oceń prawdziwość podanych zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.
| 1. | Najbardziej krytyczni w ocenie pracy jednoosobowych organów samorządowych są mieszkańcy największych miast. | P | F |
| 2. | Ankietowani z miast liczących od 20 000 do 99 999 mieszkańców wyżej oceniają pracę organów stanowiących niż organów wykonawczych w tych miastach. | P | F |
| 3. | Pozytywna ocena pracy rad miejskich w miastach powyżej 100 tysięcy mieszkańców jest o 4% niższa od oceny pracy analogicznych organów stanowiących przez ludność wsi. | P | F |
ZOBACZ ROZWIĄZANIE
1. P
2. P
3. F
Zadanie 8. (0–1)
Kwietniowa reklama
Na podstawie: kuriergmin.pl
Odnosząc się do zasad rozliczeń podatkowych obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej, wyjaśnij, o jakie działania apelują autorzy reklamy.
ZOBACZ ROZWIĄZANIE
Przykładowa odpowiedź (klucz CKE):
Organizacja pożytku publicznego prosi o wsparcie 1% swojego podatku dochodowego – taką możliwość dają przepisy o PIT.
Zadanie 9. (0–1)
O pozycji grup interesu z szarej strefy
W „państwie częściowo zawłaszczonym” nieformalne grupy interesu działające w szarej strefie gospodarczej korzystają z usług aktorów państwowych, którzy zostali skorumpowani. W przypadku „państwa klanowego” wspomniane grupy interesu (zwane klanami) zarządzają
państwem jako aktorzy polityczni. Trudno zatem rozdzielić klan i państwo, politykę i gospodarkę, więc klany uzyskują znaczną bezkarność.
Na podstawie: J.R. Wedel, Klany, kliki i zawłaszczone państwa [w:] Szara strefa przemocy – szara strefa
transformacji? Przestrzenie przymusu, red. R. Sojak, Toruń 2007, s. 109.
Podaj podobieństwo i różnicę w funkcjonowaniu opisanych w tekście nieformalnych grup interesu działających w szarej strefie w obu typach państw.
- Podobieństwo –
- Różnica –
ZOBACZ ROZWIĄZANIE
Przykładowe odpowiedzi (klucz CKE):
Podobieństwo –
Typ 1.: Grupy interesu z szarej strefy oddziałują na politykę.
Typ 2.: Grupy interesu z szarej strefy są związane z korupcją życia politycznego.
Różnica – W państwie częściowo zawłaszczonym grupy interesu wpływają na władzę państwową poprzez korumpowanie polityków, a w państwie klanowym – same ją sprawują.
Zadanie 10. (0–1)
Fragmenty fotografii paragonów
Uzupełnij tekst – wpisz kolejno nazwę podatku oraz numer.
Na paragonach została zawarta informacja o podatku ……………………………………………., a jego podstawową stawką zostały objęte produkty na paragonie numer ……. .
ZOBACZ ROZWIĄZANIE
Przykładowe odpowiedzi (klucz CKE):
Typ 1.: Na paragonach została zawarta informacja o podatku od wartości dodanej, a jego podstawową stawką zostały objęte produkty na paragonie numer 3.
Typ 2.: Na paragonach została zawarta informacja o podatku od towarów i usług, a jego podstawową stawką zostały objęte produkty na paragonie numer 3.
Typ 3.: Na paragonach została zawarta informacja o podatku VAT, a jego podstawową stawką zostały objęte produkty na paragonie numer 3.
Zadanie 11. (0–2)
Informacja z karty do głosowania w wyborach w Rzeczypospolitej Polskiej
pkw.gov.pl
Uzupełnij tabelę – wpisz nazwy właściwych organów władzy w Rzeczypospolitej Polskiej wybieranych w wyborach większościowych, w których na karcie do głosowania mogłaby zostać zamieszczona powyższa informacja.
| Organ centralny | Organ samorządowy | |
| Organ wykonawczy | ||
| Organ prawodawczy |
ZOBACZ ROZWIĄZANIE
Organ wykonawczy
Organ centralny – Prezydent RP
Organ samorządowy – wójt / burmistrz / prezydent miasta
Organ prawodawczy
Organ centralny – Senat RP
Organ samorządowy – rada gminy (w gminie do 20 tys. mieszkańców) lub rada miasta / miejska (w gminie do 20 tys. mieszkańców)
Zadanie 12. (0–2)
Tabele. Wybrane wyniki wyborów do Sejmu RP z drugiej dekady XXI wieku (uwzględniono ugrupowania, które otrzymały ponad 5% głosów)
Na podstawie: pkw.gov.pl
12.1. Na podstawie tabel sformułuj argument i kontrargument do tezy: Polski system partyjny jest stabilny.
- Argument –
- Kontrargument –
ZOBACZ ROZWIĄZANIE
Przykładowe odpowiedzi (klucz CKE):
Argument –
Typ 1.: Nie zmieniają się dwie partie mające największe poparcie społeczne – są to PiS i PO.
Typ 2.: Po każdych wyborach reprezentację sejmową ma PSL.
Kontrargument –
Typ 1.: W Sejmie RP wybranym w 2015 roku pojawiają się nowe ugrupowania: Kukiz’15 i Nowoczesna.
Typ 2.: W Sejmie RP wybranym w 2015 roku nie jest reprezentowany Ruch Palikota (część formacji znajduje się w Zjednoczonej Lewicy, która nie przekracza progu).
12.2. Wyjaśnij, dlaczego w wyborach, których wyniki zaprezentowano jako ostatnie, nie przyznano mandatów w Sejmie RP jednemu z ugrupowań.
ZOBACZ ROZWIĄZANIE
Przykładowa odpowiedź (klucz CKE):
Ponieważ był to koalicyjny komitet wyborczy, a tego typu komitet, by uczestniczyć w podziale mandatów, musi przekroczyć próg wyborczy 8%.
Zadanie 13. (0–2)
Formy demokracji bezpośredniej
Informacja 1. Obywatele mogą zgłosić projekt ustawy.
Informacja 2. Obywatele mają prawo do zablokowania wykonywania kwestionowanej przez nich ustawy.
Informacja 3. Grupa wyborców może żądać usunięcia ze stanowisk urzędników pochodzących z wyborów powszechnych, a o dymisji decydują obywatele w głosowaniu.
Na podstawie: M. Bankowicz, Demokracja. Zasady, procedury, instytucje, Kraków 2006, s. 186–188.
13.1. Podaj nazwę formy demokracji bezpośredniej, która jest stosowana w Rzeczypospolitej Polskiej na szczeblu centralnym, oraz numer informacji o niej.
Numer informacji – . . . . . . . . . . .- Nazwa –
ZOBACZ ROZWIĄZANIE
Numer informacji – 1
Nazwa – inicjatywa ludowa / ludowa inicjatywa ustawodawcza / obywatelska inicjatywa prawodawcza
13.2. Podaj nazwę formy demokracji bezpośredniej, która jest stosowana w Rzeczypospolitej Polskiej na szczeblu lokalnym, oraz numer informacji o niej.
Numer informacji – . . . . . . . . . . .- Nazwa –
ZOBACZ ROZWIĄZANIE
Numer informacji – 3
Nazwa –
Typ 1.: referendum odwoławcze / recall
Typ 2.: referendum
Zadanie 14. (0–2)
Fragment mapy politycznej Europy
O państwach w Europie
Opis A. To unitarne państwo jest republiką, w której głową państwa jest prezydent wybierany w wyborach powszechnych, a parlament jest dwuizbowy – składa się ze Zgromadzenia Narodowego i Senatu.
Opis B. To federalne państwo jest monarchią, w której głową państwa jest król z dynastii sasko-kobursko-gotajskiej, a parlament jest dwuizbowy – składa się z Izby Deputowanych i Senatu.
Opis C. To federalne państwo jest republiką, w której głową państwa jest prezydent wybierany w wyborach pośrednich (przez instytucję złożoną m.in. z parlamentarzystów), a funkcję legislacyjną pełnią Parlament Związkowy i Rada Związkowa.
Na podstawie: Społeczeństwo i polityka. Podstawy nauk politycznych, red. K.A. Wojtaszczyk, W. Jakubowski,
Tom II: Współczesne systemy rządów, Warszawa 2017, s. 58, 164, 173, 179.
Do każdego opisu dopisz nazwę właściwego państwa i numer, którym oznaczono je na mapie.
| Nazwa państwa | Numer na mapie | |
| Opis A. | ||
| Opis B. | ||
| Opis C. |
ZOBACZ ROZWIĄZANIE
A. Francja / Republika Francuska, 4
B. Belgia / Królestwo Belgii, 5
C. Niemcy / Republika Federalna Niemiec / RFN, 2
Zadanie 15. (0–2)
O typie systemu politycznego
Ten system rządów opiera się na zasadzie […] uznającej, iż naczelną rolę w państwie winien pełnić parlament jako jedyna polityczna reprezentacja obywateli. […] Supremacja parlamentu jest zatem widoczna w każdym elemencie życia polityczno-ustrojowego […]. Do […] cech tego systemu rządów należą [też]: zależność polityczna rządu od parlamentu; brak prerogatyw politycznych ze strony głowy państwa. [Znanym współczesnym przykładem państwa o takim systemie jest Szwajcaria.]
J. Knopek, Europejskie systemy polityczne, Warszawa 2016, s. 186–187.
15.1. Dokończ zdanie. Zaznacz właściwą odpowiedź.
System polityczny opisany w tekście to system
A. parlamentarno-prezydencki.
B. parlamentarno-komitetowy.
C. parlamentarno-gabinetowy.
D. prezydencki.
ZOBACZ ROZWIĄZANIE
B. parlamentarno-komitetowy.
15.2. Oceń prawdziwość podanych zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.
| 1. | W systemie politycznym opisanym w tekście parlament może być bikameralny. | P | F |
| 2. | W Szwajcarii prezydent wchodzi w skład kolegialnego organu wykonawczego, będącego także głową państwa. | P | F |
| 3. | Opisane w tekście relacje między organami prawodawczymi a wykonawczymi są zgodne z monteskiuszowską zasadą podziału władzy. | P | F |
ZOBACZ ROZWIĄZANIE
1. P
2. P
3. F
Zadanie 16. (0–2)
Przepisy prawne z Konstytucji RP
Art. 158.1. Sejm wyraża Radzie Ministrów wotum nieufności większością ustawowej liczby posłów na wniosek […] wskazujący imiennie kandydata na Prezesa Rady Ministrów.
Art. 159.2. Prezydent Rzeczypospolitej odwołuje ministra, któremu Sejm wyraził wotum nieufności większością głosów ustawowej liczby posłów.
Dz.U. 1997, nr 78, poz. 483, z późn. zm. (stan prawny na 20 stycznia 2022 r.).
Uzupełnij tekst – wpisz właściwe nazwy: rodzaju wotum nieufności (1.), państwa (2.) oraz typu odpowiedzialności (3.).
Rozwiązanie przyjęte w art. 158 ust 1. nosi nazwę (1.) wotum nieufności. Jego pierwowzór występuje także w systemie politycznym jednego z sąsiadów Polski – w (2.). Oba przytoczone przepisy prawne dotyczą (3.) odpowiedzialności Rady Ministrów lub jej członków.
- 1.
- 2.
- 3.
ZOBACZ ROZWIĄZANIE
1. konstruktywnego
2. Republice Federalnej Niemiec / RFN / Niemczech
3.
Typ 1.: politycznej
Typ 2.: parlamentarnej
Zadanie 17. (0–2)
Przepisy prawne z art. 235. Konstytucji RP
4. Ustawę o zmianie Konstytucji uchwala Sejm większością co najmniej 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów oraz Senat bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów.
6. Jeżeli ustawa o zmianie Konstytucji dotyczy przepisów rozdziału I, II lub XII, podmioty określone w ust. 1 mogą zażądać, w terminie 45 dni od dnia uchwalenia ustawy przez Senat, przeprowadzenia referendum zatwierdzającego. […]
7. Po zakończeniu postępowania określonego w ust. 4 i 6 Marszałek Sejmu przedstawia Prezydentowi Rzeczypospolitej uchwaloną ustawę do podpisu. Prezydent Rzeczypospolitej podpisuje ustawę w ciągu 21 dni od dnia przedstawienia i zarządza jej ogłoszenie […].
Dz.U. 1997, nr 78, poz. 483, z późn. zm. (stan prawny na 20 stycznia 2022 r.).
Porównaj możliwe działania Prezydenta RP w sytuacji, której dotyczą przytoczone przepisy prawne, oraz w sytuacji procedowania ustawy zwykłej – sformułuj dwa podobieństwa i dwie różnice.
Podobieństwa:
- ●
- ●
Różnice:
- ●
- ●
ZOBACZ ROZWIĄZANIE
Przykładowe odpowiedzi (klucz CKE):
Podobieństwa:
Typ 1.: W obu przypadkach Prezydent RP dysponuje prawem inicjatywy ustawodawczej.
Typ 2.: W obu przypadkach czas na podpisanie ustawy wynosi 21 dni.
Typ 3.: W przypadkach obu ustaw Prezydent RP zarządza publikację w Dzienniku Ustaw RP.
Typ 4.: Do ważności każdej z ustaw wymagany jest podpis Prezydenta RP.
Różnice:
Typ 1.: W zaprezentowanej ustawie Prezydent RP nie ma możliwości zawetowania ustawy, a w przypadku ustawy zwykłej – ma.
Typ 2.: W zaprezentowanej ustawie Prezydent RP nie ma możliwości wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego, a w przypadku ustawy zwykłej – ma.
Typ 3.: W zaprezentowanej ustawie Prezydent RP może doprowadzić do referendum zatwierdzającego (jeżeli ustawa o zmianie Konstytucji dotyczy przepisów rozdziału I, II lub XII), a przy zwykłej ustawie nie ma takiego uprawnienia.
Zadanie 18. (0–1)
Nazwy wybranych aktów prawnych będących źródłami prawa w Rzeczypospolitej Polskiej
- Uchwała Rady Miejskiej Wrocławia w sprawie ogłoszenia wykazu kąpielisk […].
- Ustawa […] o zmianie ustawy – Kodeks karny wykonawczy i ustawy o Służbie Więziennej.
- Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie szczegółowych warunków realizacji rządowego programu „Dobry start”.
- Traktat z Lizbony zmieniający Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską.
Uzupełnij tekst – wpisz właściwe numery.
Jedyny akt prawny spośród zaprezentowanych, który nie został ogłoszony w Dzienniku Ustaw RP, to akt o nazwie oznaczonej numerem ….., natomiast jedyny akt wykonawczy to akt o nazwie oznaczonej numerem ….. .
ZOBACZ ROZWIĄZANIE
Jedyny akt prawny spośród zaprezentowanych, który nie został ogłoszony w Dzienniku Ustaw RP, to akt o nazwie oznaczonej numerem 1, natomiast jedyny akt wykonawczy to akt o nazwie oznaczonej numerem 3.
Zadanie 19. (0–2)
Przepisy prawne z Konstytucji RP dotyczące organów władzy sądowniczej
Przepisy dotyczące instytucji 1.: [S]prawuje nadzór nad działalnością sądów powszechnych i wojskowych w zakresie orzekania. [Stwierdza ważność] wyborów do Sejmu i Senatu[,] referendum ogólnokrajowego[,] wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej.
Przepisy dotyczące instytucji 2.: [S]kłada się z przewodniczącego, dwóch zastępców przewodniczącego i 16 członków wybieranych przez Sejm spoza grona posłów na czas kadencji Sejmu. […] [O]dpowiedzialność konstytucyjną przed […] [tą instytucją] ponoszą: Prezydent Rzeczypospolitej, Prezes Rady Ministrów oraz członkowie Rady Ministrów […].
Przepisy dotyczące instytucji 3.: [O]rzeka w sprawach zgodności […] ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją […]. [R]ozstrzyga spory kompetencyjne pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa.
Dz.U. 1997, nr 78, poz. 483, z późn. zm. (stan prawny na 20 stycznia 2022 r.).
Do przepisów dotyczących każdej z instytucji dopisz nazwę tej instytucji.
- Instytucja 1. –
- Instytucja 2. –
- Instytucja 3. –
ZOBACZ ROZWIĄZANIE
1. Sąd Najwyższy
2. Trybunał Stanu
3. Trybunał Konstytucyjny
Zadanie 20. (0–3)
O problemie z mieszkaniem
Marianna Macka, zamieszkała w Mińsku Mazowieckim przy ul. Krótkiej 12, wynajęła Olafowi Oskiemu swoje mieszkanie znajdujące się w tym samym mieście przy ul. Dworcowej 8/14 z dniem 1 marca 2019 roku. Olaf Oski płacił czynsz (należny z góry miesięcznie, płatny do dnia każdego miesiąca) – ustalony w umowie na 1500 zł miesięcznie – przez sześć miesięcy. 1 września 2019 r. odmówił on płacenia czynszu i opuszczenia lokalu. 14 grudnia 2019 r. wynajmująca wysłała do niego pismo przedprocesowe z wezwaniem o zapłatę zaległości. Najemca 31 grudnia 2019 r. opuścił lokal, ale nie uregulował zaległego czynszu. W związku z tym wynajmująca skierowała sprawę do sądu.
Fragment pozwu
Na podstawie: www.infor.pl
Jako wynajmująca uzupełnij fragment pozwu – wpisz nazwy: sądu (1.), wydziału sądu (2.) i strony procesowej (3.) oraz liczbę (4.), a także sformułuj uzasadnienie (5.).
- 1.
- 2.
- 3.
- 4.
- 5.
ZOBACZ ROZWIĄZANIE
1. Sąd Rejonowy
2. Wydział Cywilny
3. Powódka / Powód
4. 6000 zł
5. Przykładowe uzasadnienie (klucz CKE):
Typ 1.: Olaf Oski nie wywiązał się ze swoich obowiązków jako najemca – przez 4 miesiące nie płacił czynszu (1500 zł za miesiąc) za wynajem lokalu przy ul. Dworcowej 8/14 w Mińsku Maz.
Typ 2.: Olaf Oski od 1 września do 31 grudnia 2019 roku był najemcą lokalu przy ul. Dworcowej 8/14 w Mińsku Maz., w którym mieszkał, ale nie płacił czynszu (1500 złotych miesięcznie) określonego w umowie najmu.
Zadanie 21. (0–3)
Przepisy prawne z kodeksu obowiązującego w Rzeczypospolitej Polskiej
Art. 96i. Mediator zapoznaje się z aktami sprawy i ma prawo sporządzania z nich notatek, kopii lub odpisów, chyba że uczestnik mediacji w terminie siedmiu dni od dnia ogłoszenia lub doręczenia postanowienia o skierowaniu sprawy do mediacji nie wyrazi zgody na zapoznanie
się mediatora z aktami.
Art. 96j. § 1. Mediacja nie jest jawna.
§ 3. Propozycje ugodowe, ujawnione fakty lub oświadczenia złożone w toku mediacji nie mogą być wykorzystywane po jej zakończeniu, z wyjątkiem ustaleń zawartych w protokole z przebiegu mediacji.
Art. 96k. Mediator prowadzi mediację, dążąc do polubownego rozwiązania sporu, w tym przez wspieranie uczestników mediacji w formułowaniu przez nich propozycji ugodowych.
Dz.U. 1960, nr 30, poz. 168, z późn. zm. (stan prawny na 20 stycznia 2022 r.).
21.1. Na podstawie przytoczonych przepisów prawnych oceń prawdziwość podanych zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.
| 1. | Mediacja może być prowadzona zarówno w przedstawionym postępowaniu administracyjnym, jak i w ramach postępowania cywilnego. | P | F |
| 2. | Skierowanie sprawy do postępowania mediacyjnego jest równoznaczne z bezwarunkowym dopuszczeniem mediatora do akt sprawy. | P | F |
| 3. | Po sporządzeniu protokołu z przebiegu mediacji uczestnicy mogą ujawnić niezapisane w nim informacje pozyskane w czasie trwania mediacji. | P | F |
ZOBACZ ROZWIĄZANIE
1. P
2. F
3. F
21.2. Odwołując się do przytoczonych przepisów prawnych, sformułuj argument uzasadniający twierdzenie, że opisana procedura jest korzystna dla obu stron postępowania.
ZOBACZ ROZWIĄZANIE
Przykładowe odpowiedzi (klucz CKE):
Typ 1.: Ze względu na formę, bowiem mediacja nie jest jawna.
Typ 2.: Ze względu na aktywność uczestników, gdyż strony formułują propozycje.
Typ 3.: Ze względu na efekt, którym jest polubowne rozwiązanie sporu.
Typ 4.: Ze względu na ochronę, gdyż strony nie mogą wykorzystywać informacji ujawnionych podczas mediacji, a nieuwzględnionych w protokole.
21.3. Wyjaśnij, na czym polega różnica między metodami rozwiązywania konfliktów: mediacją a arbitrażem.
ZOBACZ ROZWIĄZANIE
Przykładowa odpowiedź (klucz CKE):
W mediacji strony postępowania formułują propozycje ugodowe, natomiast arbitraż polega na rozstrzygnięciu sporu i narzuceniu rozwiązania przez arbitra.
Zadanie 22. (0–2)
Przepisy prawne z kodeksów obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej
Przepis 1. Nie popełnia przestępstwa sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie czynu.
Przepis 2. Oskarżycielem publicznym przed wszystkimi sądami jest prokurator.
Przepis 3. Pełną zdolność do czynności prawnych nabywa się z chwilą uzyskania pełnoletności.
Dz.U. 1964, nr 16, poz. 93, z późn. zm.; Dz.U. 1997, nr 88, poz. 553, z późn. zm.;
Dz.U. 1997, nr 89, poz. 555, z późn. zm. (stan prawny na 20 stycznia 2022 r.).
Do każdego przepisu prawnego dopisz nazwę kodeksu, w którym został on zamieszczony.
- Przepis 1. –
- Przepis 2. –
- Przepis 3. –
ZOBACZ ROZWIĄZANIE
1. Kodeks karny
2. Kodeks postępowania karnego
3. Kodeks cywilny
Zadanie 23. (0–1)
Tekst. O prawach pozytywnych
Kategorię praw pozytywnych tworzą uprawnienia jednostki do uzyskania świadczeń na jej rzecz. Roszczenie to skierowane jest do społeczeństwa, które spłaca swój „dług” wobec jednostki za pośrednictwem państwa. Państwo wówczas ma obowiązek podejmowania
działań, np. podziału wytworzonego dochodu narodowego, który umożliwiłby realizację prawa do świadczenia. Tak więc prawa tego rodzaju są prawami „poprzez państwo”.
Na podstawie: www.eduteka.pl
Przepisy prawne z Konstytucji RP
Art. 41.1. Każdemu zapewnia się nietykalność osobistą i wolność osobistą. […]
Art. 61.1. Obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów publicznych […].
Art. 68.1. Każdy ma prawo do ochrony zdrowia.
Art. 70.1. Każdy ma prawo do nauki. […]
Art. 77.1. Każdy ma prawo do wynagrodzenia szkody, jaka została mu wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej.
Dz.U. 1997, nr 78, poz. 483, z późn. zm. (stan prawny na 20 stycznia 2022 r.).
Uzupełnij tekst – wpisz właściwe numery.
Prawa II generacji, których dotyczy tekst, uregulowano m.in. w przytoczonych art. ..…. i …… .
ZOBACZ ROZWIĄZANIE
Prawa II generacji, których dotyczy tekst, uregulowano m.in. w przytoczonych art. 68 i 70.
Zadanie 24. (0–1)
Fragment mapy politycznej Europy i Azji
Dokończ zdanie. Zaznacz właściwą odpowiedź.
Kolorem ciemnoszarym na mapie zaznaczono wszystkie państwa członkowskie
A. Inicjatywy Środkowoeuropejskiej.
B. Wspólnoty Niepodległych Państw.
C. Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie.
D. Środkowoeuropejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu.
ZOBACZ ROZWIĄZANIE
A. Inicjatywy Środkowoeuropejskiej.
Zadanie 25. (0–1)
Fragment traktatu międzynarodowego
Artykuł 5. Strony zgadzają się, że zbrojna napaść na jedną lub więcej z nich w Europie lub Ameryce Północnej będzie uznana za napaść przeciwko nim wszystkim i dlatego zgadzają się, że jeżeli taka zbrojna napaść nastąpi, to każda z nich, w ramach wykonywania prawa do indywidualnej lub zbiorowej samoobrony […], udzieli pomocy Stronie lub Stronom napadniętym, podejmując niezwłocznie, samodzielnie jak i w porozumieniu z innymi Stronami, działania, jakie uzna za konieczne, łącznie z użyciem siły zbrojnej […].
Dz.U. 2000, nr 87, poz. 970.
Podaj pełną polską nazwę organizacji międzynarodowej funkcjonującej na mocy traktatu, którego fragment przytoczono.
ZOBACZ ROZWIĄZANIE
Typ 1.: Organizacja Paktu / Traktatu Północnoatlantyckiego
Typ 2.: Pakt / Traktat / Sojusz Północnoatlantycki
Zadanie 26. (0–3)
O zbrojeniach w Korei Północnej i ich konsekwencjach
- Błędem jest określanie Kim Dzong Una jako nieracjonalnego – na swój sposób działa on racjonalnie.
- W kontynuowaniu programu nuklearnego mogą utwierdzać go działania amerykańskie.
- W Libii po wyrzeczeniu się zbrojeń atomowych płk Kadafi został obalony w trakcie arabskiej wiosny, a następnie zabity.
- Ostatnia interwencja w Syrii – państwie nazywanym często upadłym – była znaczącą demonstracją USA.
- Tymczasem KRLD dysponuje piątą pod względem liczebności armią świata – 690 tysięcy żołnierzy.
- Jeśli nie dojdzie do bezpośredniego starcia, najbardziej prawdopodobnym wariantem jest kontynuacja międzynarodowej presji na Pjongjang w celu zastopowania zbrojeń atomowych.
- Trudna do przewidzenia może być reakcja Chin, choć wydaje się, że Pekin – przez lata blokujący sankcje wobec KRLD – dołączył do grona ich zwolenników.
- W listopadzie 2016 roku Rada Bezpieczeństwa o 60% obniżyła ilość węgla kamiennego z Korei Północnej możliwego do sprzedaży na rynku zagranicznym.
Na podstawie: M. Legutko, Miarka się przebrała?, „Gość Niedzielny” 2017, nr 17, s. 55.
26.1. Wybierz zdania, w których zawarte są wyłącznie fakty. Wpisz w wyznaczone miejsca numery, którymi oznaczono te zdania.
ZOBACZ ROZWIĄZANIE
3, 5 i 8.
26.2. Odnosząc się do definicji państwa i sytuacji z drugiej dekady XXI wieku, podaj argumenty potwierdzające informacje podkreślone w zdaniu 4. tekstu.
- ●
- ●
ZOBACZ ROZWIĄZANIE
Przykładowe odpowiedzi (klucz CKE):
Typ 1.: Władza państwowa nie kontrolowała całości terytorium państwa.
Typ 2.: Władza państwowa nie kontrolowała części ludności funkcjonującej na niektórych obszarach państwa.
Typ 3.: Istniały konkurencyjne wobec władzy państwowej ośrodki władzy, np. ISIS, a więc brakowało państwu syryjskiemu suwerenności wewnętrznej.
26.3. Odnosząc się do zasad funkcjonowania Organizacji Narodów Zjednoczonych, wyjaśnij związek między zdaniem 7. a zdaniem 8. tekstu.
ZOBACZ ROZWIĄZANIE
Przykładowa odpowiedź (klucz CKE):
Chiny są stałym członkiem Rady Bezpieczeństwa ONZ – członkowie tacy dysponują prawem weta absolutnego. Sankcje RB ONZ mogły więc dojść do skutku przy braku sprzeciwu Pekinu.
Zadanie 27. (0–2)
O konflikcie międzynarodowym
O konflikcie, który trwa od 1947 roku i nazywany jest „efektem niedokończonego podziału”, stało się głośniej, kiedy ukazała się książka S. Huntingtona pt. „Zderzenie cywilizacji”. Obszar, którego dotyczy konflikt, jest nie tylko terenem konfrontacji dwóch wrogich sobie państw. Potencjalne skutki takiej konfrontacji mogą być katastrofalne dla społeczności międzynarodowej, oba państwa dysponują bowiem bronią nuklearną. Obecnie obszar ten jest faktycznie podzielony – głównie między oba państwa znajdujące się w konflikcie. Mieszkańcy południowej części obszaru, którego dotyczy konflikt, są jego ofiarami, a znaczna ich część chce secesji
Na podstawie: www.refugee.pl
Fragment mapy politycznej Azji
(państwa w granicach uwzględniających terytoria faktycznie administrowane)
Uzupełnij tekst – w wyznaczone miejsca wpisz: nazwę prowincji (A.), nazwy państw (B. i C.) oraz cyfrę (D.).
Konflikt opisany w tekście dotyczy historycznego obszaru (A.), na którym dominuje ludność muzułmańska. Południowa część tego obszaru jest kontrolowana przez (B.). Ludność tej części obszaru jest wspierana przez (C.) – państwo, które kontroluje północno-zachodnią część historycznej prowincji. To państwo oznaczono na mapie numerem (D.).
- A.
- B.
- C.
- D.
ZOBACZ ROZWIĄZANIE
A. Kaszmiru
B. Republikę Indii / Indie
C. Islamską Republikę Pakistanu / Pakistan
D. 1
Zadanie 28. (0–1)
Fragmenty map politycznych Europy i Azji (jasnoszarym kolorem zaznaczono państwa członkowskie Wspólnot Europejskich / Unii Europejskiej)
Taśma chronologiczna
Uzupełnij tekst – wpisz właściwe numery.
Mapa A. straciła swą aktualność w okresie oznaczonym numerem ….. , natomiast mapa B. stała się aktualna w okresie oznaczonym numerem ….. .
ZOBACZ ROZWIĄZANIE
Mapa A. straciła swą aktualność w okresie oznaczonym numerem 1, natomiast mapa B. stała się aktualna w okresie oznaczonym numerem 4.
Zadanie 29. (0–2)
Przepisy prawne z Traktatu o Unii Europejskiej
Przepisy dotyczące instytucji 1.: [N]adaje Unii impulsy niezbędne do jej rozwoju i określa ogólne kierunki i priorytety polityczne. […] W skład [tej instytucji] wchodzą [m.in.] szefowie państw lub rządów Państw Członkowskich, jak również jej przewodniczący […].
Przepisy dotyczące instytucji 2.: [W]spiera ogólny interes Unii i podejmuje w tym celu odpowiednie inicjatywy. […] Wykonuje budżet i zarządza programami. Pełni funkcje koordynacyjne, wykonawcze i zarządzające […].
Przepisy dotyczące instytucji 3.: [P]ełni, wspólnie z Parlamentem Europejskim, funkcje prawodawczą i budżetową. Pełni funkcje określania polityki i koordynacji […]. W [jej] skład […] wchodzi jeden przedstawiciel szczebla ministerialnego z każdego Państwa Członkowskiego […].
oide.sejm.gov.pl
Do przepisów dotyczących każdej z instytucji dopisz nazwę tej instytucji.
- Instytucja 1. –
- Instytucja 2. –
- Instytucja 3. –
ZOBACZ ROZWIĄZANIE
1. Rada Europejska
2. Komisja
3. Rada
Zadanie 30. (0–1)
Rysunek satyryczny – relacje międzynarodowe według J. Goudersa
www.cartoonmovement.com
Sformułuj argument i kontrargument wobec wizji współczesnych relacji międzynarodowych przedstawionej na rysunku satyrycznym.
- Argument –
- Kontrargument –
ZOBACZ ROZWIĄZANIE
Przykładowe odpowiedzi (klucz CKE):
Argument –
Typ 1.: Rysunek pokazuje problem wykorzystywania krajów biednych (wychudłe zwierzę z mapą Afryki) przez kraje bogate (opasłe zwierzę z mapą UE i USA), czego jednym ze źródeł jest kolonializm.
Typ 2.: Rysunek pokazuje problem marnowania żywności w USA i państwach UE, podczas gdy w państwach Afryki nie ma jej w odpowiedniej ilości.
Kontrargument –
Typ 1.: Mamy wiele instytucji pomocowych, także w ONZ, poprzez które kraje Północy pomagają krajom Południa, w tym Afryki.
Typ 2.: Nie można stwierdzić, że wszystkie państwa UE były państwami posiadającymi dawniej kolonie w Afryce.
Zadanie 31. (0–12)
Wybierz jeden z podanych tematów i napisz wypracowanie.
Temat 1.
Scharakteryzuj problem bezrobocia w Rzeczypospolitej Polskiej w XXI wieku, uwzględniając przyczyny tego zjawiska, czynniki wpływające na zróżnicowanie jego poziomu, a także skutki tego zjawiska oraz politykę państwa wobec niego. W pracy wykorzystaj wszystkie zamieszczone materiały źródłowe.
Wykres. Stopa bezrobocia według płci i miejsca zamieszkania (wg BAEL w IV kwartale)
Tabela 1. Bezrobotni według różnych kategorii (stan na grudzień 2018 r.)
Tabela 2. Odpływ z kategorii bezrobotnych w całym 2018 r.
Mapa. Stopa bezrobocia rejestrowanego według województw (grudzień 2018 r.)
Na podstawie: Rocznik Statystyczny Pracy 2019, Warszawa 2020, s. 166, 168–169, 348.
Temat 2.
Porównaj ustrój polityczny Stanów Zjednoczonych Ameryki z ustrojem politycznym Wielkiej Brytanii, biorąc pod uwagę: system partyjny w powiązaniu z systemem wyborczym, strukturę i funkcje parlamentu, pozycję ustrojową głowy państwa oraz model systemu politycznego.
Temat 3.
Scharakteryzuj problematykę decyzji administracyjnej w Polsce – przedstaw specyfikę takich decyzji i ich przykłady (wydawane przez organy samorządu terytorialnego), konieczne elementy decyzji, a także procedury odwoławcze (w tym rodzaje pism i ich adresatów) wynikające z norm postępowania administracyjnego oraz sądowo-administracyjnego.
