Arkusz maturalny CKE – MAJ 2015 (formula 2015) | matura z WOSu

Zadanie 1. (0–1)

Zaznacz nazwę zjawiska społecznego przedstawionego w tekście.

Zjawisko to stanowi swoiste uzupełnienie socjalizacji. Mówiąc skrótowo – jeśli nie udało się kogoś przekonać do postępowania kulturowo akceptowanego, to można go przynajmniej zmusić. Jednak nie każdy czyn sprzeczny z jakąś istotną powinnością kulturową wywołuje
reakcję społeczną. Między dewiacją w sensie normatywnym a dewiacją w sensie funkcjonalnym rozciąga się pewien margines tolerancji społecznej, w którym instytucje tego zjawiska społecznego nie podejmują działania.

Na podstawie: P. Sztompka, Socjologia. Analiza społeczeństwa, Kraków 2002, s. 409

A. anomia społeczna
B. kontrola społeczna
C. dewiacja społeczna
D. akceptacja społeczna

ZOBACZ ROZWIĄZANIE

B. kontrola społeczna

Zadanie 2. (0–2)

Podaj nazwy kryteriów podziału grup społecznych, które to kryteria oznaczono na
schemacie literami A, B, C i D.

Źródło: https://cke.gov.pl/

• A.
• B.
• C.
• D.

ZOBACZ ROZWIĄZANIE

Przykładowa odpowiedź (klucz CKE):
A. liczba członków
B. dostępność
C. typ więzi
D. sposób zorganizowania

Materiał źródłowy do zadań 3. i 4.

Analiza postrzeganego wpływu transformacji na życie Polaków ukazuje znaczną odmienność losów i doświadczeń różnych grup społecznych. Potocznie mówi się o „przegranych” i „wygranych” [transformacji]. Socjologiczne badania wylosowanych społeczności lokalnych potwierdziły, że nie jest to podział wydumany czy pozorny. Przez ostatnich ponad dwadzieścia lat nastąpiły znaczące przesunięcia na skali stratyfikacji społecznej, jednych spychając na niższy poziom, innych zaś windując na jej szczyt.

Źródło: Polskie bieguny, red. M. Jarosz, Warszawa 2013, s. 23–24.

Zadanie 3. (0–1)

Podaj nazwę rodzaju ruchliwości, o którym jest mowa w ostatnim zdaniu tekstu.

ZOBACZ ROZWIĄZANIE

ruchliwość pionowa

Zadanie 4. (0–1)

Zaznacz poprawne dokończenie zdania.

Na fakt, że część robotników uznaje się za przynależnych do kategorii, której nazwę podkreślono w tekście, nie miało wpływu

A. rozwiązanie PGR-ów.
B. przeprowadzenie prywatyzacji.
C. zmniejszenie ukrytego bezrobocia.
D. wprowadzenie reformy emerytalnej.

ZOBACZ ROZWIĄZANIE

D. wprowadzenie reformy emerytalnej.

Zadanie 5. (0–1)

Wymień dwa problemy społeczne, które są zilustrowane w przedstawionym materiale graficznym.

Mural Co słychać u sąsiadów?

Na podstawie: http://www.tuwroclaw.com

• ●
• ●

ZOBACZ ROZWIĄZANIE

Przykładowa odpowiedź (klucz CKE):
– problem przemocy w rodzinie
– problem znieczulicy społecznej

Zadanie 6. (0–1)

Zaznacz nazwę kategorii społecznej, której dotyczy tekst.

Wypracowała strategie antycypacyjne, tworzyła sobie warunki do korzystnego przejścia z systemu upadającego do nowego, przygotowywała się do gospodarki rynkowej już od połowy lat osiemdziesiątych, by zamienić w drodze konwersji kapitał polityczny w ekonomiczny, z pozostawieniem możliwości powrotu do władzy.

Źródło: W. Jakubowski, P. Załęski, Ł. Zamęcki, Nauki o polityce. Zarys koncepcji dyscypliny, Pułtusk 2013, s. 319.

A. inteligencja
B. nomenklatura
C. klasa chłopów
D. opozycja antykomunistyczna

ZOBACZ ROZWIĄZANIE

B. nomenklatura

Materiał źródłowy do zadań 7. i 8.

Art. 8.5. Nadzór nad działalnością stowarzyszeń należy do:
1) wojewody właściwego ze względu na siedzibę stowarzyszenia – w zakresie nadzoru nad działalnością stowarzyszeń jednostek samorządu terytorialnego,
2) starosty właściwego ze względu na siedzibę stowarzyszenia – w zakresie nadzoru nad innymi niż wymienione w pkt. 1 stowarzyszeniami.

Art. 40.1. Uproszczoną formą stowarzyszenia jest stowarzyszenie zwykłe nieposiadające osobowości prawnej.

Źródło: Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach.

Zadanie 7. (0–1)

Podaj nazwę organu, który prowadzi nadzór nad Stowarzyszeniem Gmin Przyjaznych Energii Odnawialnej.

ZOBACZ ROZWIĄZANIE

wojewoda

Zadanie 8. (0–1)

Zaznacz poprawne dokończenie zdania.

Stowarzyszenie, o którym mowa w art. 40.1. przywołanej ustawy, może

A. powoływać terenowe jednostki organizacyjne.
B. prowadzić działalność gospodarczą.
C. zbierać składki członkowskie.
D. zrzeszać osoby prawne.

ZOBACZ ROZWIĄZANIE

C. zbierać składki członkowskie.

Zadanie 9. (0–1)

Na podstawie tabeli rozstrzygnij, czy obiegowa opinia: kapitał społeczny na wsi jest niższy niż w mieście jest trafna. Uzasadnij swój wybór, odwołując się do danych.

Na podstawie: Kapitał ludzki i zasoby społeczne wsi. Ludzie – społeczność lokalna – edukacja,
red. K. Szafraniec, Warszawa 2006, s. 165–169.

• Rozstrzygnięcie –


• Uzasadnienie –

ZOBACZ ROZWIĄZANIE

Rozstrzygnięcie – NIE
Przykładowe uzasadnienie (klucz CKE):
W świetle danych obiegowa opinia jest nieprawidłowa, gdyż w każdym zaprezentowanym aspekcie kapitału społecznego lepsze rezultaty osiągnęła ludność wiejska, na przykład niski kapitał zaufania społecznego jest typowy dla 36% ludności wiejskiej i aż do 74% miejskiej, a wysoki odpowiednio dla 16% i 5%.

Materiał źródłowy do zadań 10. i 11.

Mapa Polski z odsetkiem niepracujących osób w wieku produkcyjnym zdolnych do pracy i gotowych do jej podjęcia w 2012 roku (według województw i podregionów)

Źródło: Mały Rocznik Statystyczny Polski 2013, Warszawa 2013, s. 166.

Zadanie 10. (0–1)

Podaj nazwę współczynnika społeczno-ekonomicznego zilustrowanego na mapie.

ZOBACZ ROZWIĄZANIE

stopa bezrobocia

Zadanie 11. (0–1)

Podaj nazwy wyłącznie tych województw, w których przedstawiony odsetek niepracujących we wszystkich podregionach mieści się w takim samym przedziale.

• ●
• ●

ZOBACZ ROZWIĄZANIE

– podkarpackie
– lubuskie

Zadanie 12. (0–1)

Podaj nazwę mniejszości narodowej, której dotyczą materiały źródłowe.

Tablica z nazwą miejscowości oraz fragment mapy jednego z województw Polski

Źródło: www.tvp.info.pl; Polski przewodnik toponimiczny, Warszawa 2010, s. 107.

ZOBACZ ROZWIĄZANIE

Litwini

Zadanie 13. (0–2)

Uzupełnij tabelę – do każdego opisu konfliktu dopisz nazwę właściwego państwa i numer, którym oznaczono je na mapie.

Fragment mapy politycznej świata

Na podstawie www.worldatlas.com

Opis A. W tym państwie doszło na początku lat 90. XX wieku do konfliktów etnicznych w autonomicznych jednostkach terytorialnych – Osetii Południowej i Abchazji. Z rosyjską pomocą ogłosiły one niepodległość, która w 2008 roku została uznana przez Moskwę.

Opis B. W tym państwie na przestrzeni ostatnich 35 lat dwukrotnie interweniowały obce siły zbrojne. Zarówno w okresie wojny domowej, jak i walk partyzanckich konflikt w nim miał charakter światopoglądowy (np. mudżahedini – komuniści, działalność talibów) oraz etniczny (np. Pasztuni – Uzbecy).

Opis C. W tym państwie konflikty społeczne miały wymiar etniczny (Arabowie – Kurdowie), religijny (sunnici – szyici) oraz związany z dyktaturą przywódców partii Baas. Po obcej interwencji wprowadzono zasadę reprezentacji religijnej i etnicznej w organach władzy.

	Nazwa państwa	Numer na mapie
Opis A.
Opis B.
Opis C.

ZOBACZ ROZWIĄZANIE

A. Gruzja, 2
B. Afganistan, 4
C. Irak, 5

Zadanie 14. (0–1)

Podaj nazwę przedstawionej w tekście teorii genezy państwa oraz nazwisko twórcy tej teorii.

Potem każdy wolności własnej cząstkę składa
Dla dobra powszechnego: to pierwsza ustawa,
Z której jako ze źródła płyną wszystkie prawa.
Widzimy wtedy, że rząd umową się tworzy,
Nie pochodząc, jak mylnie sądzą, z woli bożej.
Owóż rząd na kontrakcie oparłszy społecznym,
Podział władzy już tylko jest skutkiem koniecznym.

Źródło: A. Mickiewicz, Pan Tadeusz, Warszawa 2000, s. 216–217.

• Nazwa teorii –
• Nazwisko twórcy teorii –

ZOBACZ ROZWIĄZANIE

Przykładowa odpowiedź (klucz CKE):
Nazwa teorii – teoria umowy społecznej
Nazwisko twórcy teorii – Hobbes

Materiał źródłowy do zadań 15., 16. i 17.

Jest postacią bezpośredniego uczestnictwa w kierowaniu sprawami publicznymi. Oznacza zebranie się w jednym miejscu wszystkich posiadających prawa polityczne w obrębie określonej jednostki terytorialnej w celu wspólnych obrad i podejmowania decyzji. Ta postać
uczestnictwa politycznego powszechnie występowała w demokracjach antycznych. Współcześnie występuje np. w niektórych kantonach i gminach Szwajcarii. W Polsce obecnie istnieje zupełnie szczątkowo jako zebranie wiejskie lub ogólne zebranie mieszkańców osiedli w miastach.

Na podstawie: Społeczeństwo i polityka. Podstawy nauk politycznych, red. K.A. Wojtaszczyk, W. Jakubowski,
Warszawa 2007, s. 364–365.

Zadanie 15. (0–1)

Podaj nazwę opisanej w tekście formy bezpośredniego uczestnictwa obywateli w kierowaniu sprawami publicznymi.

ZOBACZ ROZWIĄZANIE

zgromadzenie ludowe

Zadanie 16. (0–1)

Przedstaw zaletę i wadę opisanej w tekście formy bezpośredniego uczestnictwa obywateli w kierowaniu sprawami publicznymi.

• Zaleta –


• Wada –

ZOBACZ ROZWIĄZANIE

Przykładowa odpowiedź (klucz CKE):
Zaleta – odpowiedzialność za podejmowane decyzje
Wada – trudności w organizacji

Zadanie 17. (0–1)

Wymień dwie – inne niż opisana w tekście – formy bezpośredniego uczestnictwa obywateli w kierowaniu sprawami publicznymi występujące współcześnie w Rzeczypospolitej Polskiej.

• ●
• ●

ZOBACZ ROZWIĄZANIE

Przykładowa odpowiedź (klucz CKE):
– referendum
– obywatelska inicjatywa ustawodawcza

Zadanie 18. (0–1)

Podaj nazwę przedstawionego w tekście typu legitymizacji władzy według Maxa Webera.

Wiara w niezwykłą moc i zdolności przywódcy oraz szczególną misję, której celem są istotne zmiany w życiu społecznym, stanowi podstawę tego typu legitymizacji władzy.

Na podstawie: Słownik politologii, Warszawa 2008, s. 282–283.

ZOBACZ ROZWIĄZANIE

legitymizacja charyzmatyczna

Zadanie 19. (0–1)

Zaznacz szereg zawierający personalia autora tekstu i nazwę ideologii, która została w nim zaprezentowana.

Jestem fanatycznym miłośnikiem wolności, uważając, że tylko w jej łonie mogą się rozwijać i rozkwitać rozum, godność i szczęście ludzkie; nie tej wolności czysto formalnej, nadanej, wymierzonej i dawkowanej przez państwo […]; nie tej wolności indywidualnej, egoistycznej, nędznej i fikcyjnej […].

Źródło: Historia idei politycznych – wybór tekstów, Warszawa 2001, t. 2, s. 456.

A. bł. Leon XIII, chrześcijańska demokracja
B. Joseph de Maistre, konserwatyzm
C. Michaił Bakunin, anarchizm
D. John Stuart Mill, liberalizm

ZOBACZ ROZWIĄZANIE

C. Michaił Bakunin, anarchizm

Zadanie 20. (0–1)

Na podstawie plakatów oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub F – jeśli jest fałszywa.

Na podstawie: www.polityka.pl, www.namyslowianie.pl

A.	Oba plakaty zostały upublicznione w kampanii wyborczej do Parlamentu Europejskiego w 2014 roku.	P	F
B.	Na plakacie A. ukazano logo lewicowej formacji politycznej, skupionej wokół SLD.	P	F
C.	Wszyscy politycy przedstawieni na plakatach byli posłami na Sejm RP.	P	F

ZOBACZ ROZWIĄZANIE

A. P
B. F
C. P

Materiał źródłowy do zadań 21., 22. i 23.

W Wielkiej Brytanii w 1983 roku w wyborach do Izby Gmin Partia Pracy otrzymała 28%
głosów, Partia Konserwatywna – 42%, a Sojusz Partii Liberalnej i Partii
Socjaldemokratycznej – 25%. Rozkład mandatów był jednak diametralnie odmienny od
wyników głosowania. Partia Pracy otrzymała 209 mandatów, Partia Konserwatywna – 397,
zaś Sojusz Partii Liberalnej i Partii Socjaldemokratycznej – tylko 23 mandaty. Różnica
wyniku wyborczego jest rażąco wielka. Partia Pracy uzyskała niewiele więcej głosów niż
Sojusz, ale zdobyła blisko 10 razy więcej mandatów.

Na podstawie: M. Chmaj, W. Skrzydło, System wyborczy w Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2011, s. 75.

Zadanie 21. (0–1)

Podaj nazwę systemu wyborczego występującego w wyborach opisanych w tekście.

ZOBACZ ROZWIĄZANIE

Przykładowa odpowiedź (klucz CKE):
system większościowy

Zadanie 22. (0–1)

Przedstaw zaletę i wadę systemu wyborczego występującego w wyborach opisanych w tekście.

• Zaleta –


• Wada –

ZOBACZ ROZWIĄZANIE

Przykładowa odpowiedź (klucz CKE):
Zaleta – związek deputowanego z elektoratem
Wada – deformacja wyniku wyborczego

Zadanie 23. (0–1)

Zaznacz nazwę rodzaju systemu wielopartyjnego występującego w Wielkiej Brytanii w okresie wyborów opisanych w tekście.

A. dwupartyjny
B. dwublokowy
C. dwuipółpartyjny
D. kooperacji partii

ZOBACZ ROZWIĄZANIE

A. dwupartyjny

Zadanie 24. (0–2)

Uzupełnij tabelę – do każdego opisu formy państwa dopisz nazwę tego państwa i numer, którym oznaczono je na mapie.

Opis A. Jest państwem o ustroju federalnym. W państwie tym funkcję kolegialnej głowy państwa pełni Rada Związkowa.

Opis B. Jest państwem unitarnym o szerokiej autonomii części składowych. Monarcha stanowi formalnie trzecie ogniwo legislatywy, stojąc jednocześnie na czele egzekutywy.

Opis C. W federacyjnej strukturze terytorialnej tego państwa istnieją m.in. republiki, kraje, obwody i miasta wydzielone. Premier i rząd odpowiedzialni są przed prezydentem, pełniącym funkcję głowy państwa.

Fragment mapy politycznej Europy

Na podstawie: http://www.worldatlas.com

	Nazwa państwa	Numer na mapie
Opis A.
Opis B.
Opis C.

ZOBACZ ROZWIĄZANIE

A. Szwajcaria / Konfederacja Szwajcarska, 4
B. Wielka Brytania / Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, 5
C. Rosja / Federacja Rosyjska, 1

Zadanie 25. (0–2)

Podaj nazwy organów władzy Rzeczypospolitej Polskiej, które w przedstawionych przepisach prawnych zostały zastąpione literami A.–C.

Art. 159.1. ( A. ) może wyrazić ministrowi wotum nieufności.
Art. 161. Prezydent Rzeczypospolitej, na wniosek ( B. ), dokonuje zmian w składzie Rady Ministrów.
Art. 162.3. ( C. ), przyjmując dymisję Rady Ministrów, powierza jej dalsze sprawowanie obowiązków do czasu powołania nowej Rady Ministrów.

Źródło: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483, ze zm.

• A.
• B.
• C.

ZOBACZ ROZWIĄZANIE

A. Sejm
B. Prezesa Rady Ministrów
C. Prezydent Rzeczypospolitej

Zadanie 26. (0–1)

Zaznacz minimalną liczbę głosów „za” potrzebną do wykonania czynności wskazanej w przytoczonym przepisie prawnym w sytuacji, gdy 100 posłów głosowałoby przeciw, a 99 wstrzymałoby się od głosu.

Art. 113. […] Sejm może bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów uchwalić tajność obrad.

Źródło: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483, ze zm.

A. 231.
B. 200.
C. 130.
D. 101.

ZOBACZ ROZWIĄZANIE

B. 200.

Zadanie 27. (0–2)

Do każdej kompetencji dopisz nazwę właściwego organu władzy sądowniczej w Rzeczypospolitej Polskiej.

Opis A. Rozstrzyga spory kompetencyjne pomiędzy centralnymi organami państwa.

Opis B. Orzeka w drugiej instancji o zgodności uchwał organów samorządu terytorialnego z ustawami.

Opis C. Stwierdza ważność wyborów parlamentarnych i prezydenckich.

Na podstawie: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483, ze zm.

Opis kompetencji	Nazwa organu władzy sądowniczej
Opis A.
Opis B.
Opis C.

ZOBACZ ROZWIĄZANIE

A. Trybunał Konstytucyjny
B. Naczelny Sąd Administracyjny
C. Sąd Najwyższy

Zadanie 28. (0–1)

Zaznacz poprawne dokończenie zdania.

Art. 182. § 1. Kto zanieczyszcza wodę, powietrze lub powierzchnię ziemi substancją albo promieniowaniem jonizującym w takiej ilości lub w takiej postaci, że może to zagrozić życiu lub zdrowiu człowieka lub spowodować istotne obniżenie jakości wody, powietrza lub powierzchni ziemi lub zniszczenie w świecie roślinnym lub zwierzęcym w znacznych rozmiarach, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Źródło: Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny, Dz. U. z 1997 r. Nr 88, poz. 553, ze zm.

Czyn zaprezentowany w podanym przepisie prawnym nie może być uznany za

A. przestępstwo.
B. wykroczenie.
C. występek.
D. zbrodnię.

ZOBACZ ROZWIĄZANIE

B. lub D.

Materiał źródłowy do zadań 29. i 30.

Zniesienie kary śmierci nastąpiło dopiero wraz z wejściem w życie nowego Kodeksu karnego
w 1998 roku, a trzy lata wcześniej, w 1995 roku[,] wprowadzono oficjalnie moratorium na jej
wykonywanie. Ale faktycznie od 1989 roku nie wykonywano już wyroków śmierci, co można
wiązać z zaczynającymi się wtedy przemianami demokratycznymi. Ale wyroki takie zapadały
jeszcze przez jakiś czas, w wyniku amnestii z grudnia 1989 roku zostały zamienione na kary
25 lat pozbawienia wolności, jako że dożywocia w tamtym kodeksie nie było. Teraz mamy
tego konsekwencje, bo zakłady karne zaczyna opuszczać grupa szczególnie brutalnych
morderców, którzy według dzisiejszego prawa powinni do końca życia przebywać w izolacji.

Źródło: Państwo prawa jeszcze w budowie, A. Zoll w rozmowie z K. Sobczakiem, Warszawa 2013, s. 25–26.

Zadanie 29. (0–1)

Odnosząc się do tekstu, rozstrzygnij, czy w państwie prawa można przedłużyć wymiar kary pozbawienia wolności szczególnie niebezpiecznym przestępcom.

ZOBACZ ROZWIĄZANIE

Przykładowa odpowiedź (klucz CKE):
Nie można przedłużać kary nawet szczególnie niebezpiecznym przestępcom, gdyż jest to sprzeczne z podstawowymi zasadami prawa, np. z zakazem karania dwa razy za to samo przestępstwo – przecież w wyniku amnestii zamieniono skazanym karę śmierci na najwyższą ówcześnie obowiązującą karę pozbawienia wolności – 25 lat.

Zadanie 30. (0–1)

Oceń, czy poniższe informacje dotyczące prawa karnego są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub F – jeśli jest fałszywa.

A.	W obowiązującym obecnie Kodeksie karnym jest przepis dotyczący moratorium na wykonywanie kary śmierci.	P	F
B.	Kodeks karny z 1997 roku przewiduje karę dożywotniego pozbawienia wolności.	P	F
C.	Amnestia to sądowe darowanie lub złagodzenie prawomocnie orzeczonych kar za popełnione przestępstwa.	P	F

ZOBACZ ROZWIĄZANIE

A. F
B. P
C. F

Zadanie 31. (0–3)

Uzupełnij fragmenty pozwu w imieniu wynajmującego lokal – wpisz informacje, które zostały zastąpione literami A.–E.

Robert Kowalski, właściciel mieszkania, zawarł z Wojciechem Nowakiem umowę najmu
lokalu mieszkalnego na czas określony, na podstawie której strony ustaliły wysokość czynszu
na kwotę 1500 zł miesięcznie. Umowa wygasła z dniem 31 grudnia 2007 roku. Pomimo
wygaśnięcia stosunku najmu najemca zamieszkiwał w przedmiotowym lokalu przez
kolejnych 10 miesięcy, do dnia 31 października 2008 roku. Z tytułu bezumownego
korzystania z lokalu nie została zapłacona przez niego żadna suma pieniężna. Pismem z dnia
15 listopada 2008 roku wezwano go do dobrowolnej zapłaty kwoty stanowiącej opłatę
za bezumowne korzystanie z lokalu za okres 10 miesięcy. Pozostało ono bez odpowiedzi.

Na podstawie: ms.gov.pl

• A.
• B.
• C.
• D.
• E.

ZOBACZ ROZWIĄZANIE

A. Powód
B. Cywilny
C. Pozwany
D. 15 000 zł

E. przykładowa odpowiedź (klucz CKE):
zasądzenie od pozwanego Wojciecha Nowaka na rzecz powoda Roberta Kowalskiego kwoty 15 000 zł.

Zadanie 32. (0–1)

Podaj nazwę organizacji, której dotyczą materiały źródłowe.

ZOBACZ ROZWIĄZANIE

Amnesty International

Zadanie 33. (0–1)

Na podstawie materiału źródłowego oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub F – jeśli jest fałszywa.

A.	Paragon zawiera informację o stawce podatku CIT, którą objęte są przewozy pasażerskie.	P	F
B.	Przejazdy pojazdami komunikacji publicznej objęte są obniżoną stawką podatku VAT.	P	F
C.	Ulga w podatku PIT za przejazdy pojazdami komunikacji publicznej wynosi 20%.	P	F

ZOBACZ ROZWIĄZANIE

A. F
B. P
C. F

Zadanie 34. (0–2)

Do każdego przepisu Karty Narodów Zjednoczonych dopisz nazwę właściwego organu ONZ.

Przepis A. […] jest głównym organem sądowym Organizacji Narodów Zjednoczonych.

Przepis B. […] wybiera [ten organ] Zgromadzenie Ogólne na zalecenie Rady
Bezpieczeństwa. Jest on najwyższym funkcjonariuszem administracyjnym Organizacji.

Przepis C. […] stwierdza istnienie zagrożenia lub naruszenia pokoju bądź aktu agresji oraz
udziela zaleceń lub decyduje, jakie środki należy zastosować […] w celu utrzymania lub
przywrócenia międzynarodowego pokoju lub bezpieczeństwa.

Źródło: Karta Narodów Zjednoczonych, http://libr.sejm.gov.pl

Przepis	Nazwa organu ONZ
Przepis A.
Przepis B.
Przepis C.

ZOBACZ ROZWIĄZANIE

A. Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości
B. Sekretarz Generalny
C. Rada Bezpieczeństwa

Materiał źródłowy do zadań 35. i 36.

O projekcie polsko-szwedzkim

[…] Polska, przy wsparciu Szwecji, zainicjowała prace nad koncepcją spójnej inicjatywy
politycznej skierowanej do Armenii, Azerbejdżanu, Białorusi, Gruzji, Mołdawii i Ukrainy.
Miał to być wyraźny sygnał, że niezależnie od toczącej się w Unii debaty na temat dalszego
rozszerzania na wschód, kraje członkowskie chcą pomagać swym sąsiadom
w przeprowadzaniu reform […].
Konstruując swój projekt, Polska i Szwecja wykorzystały funkcjonującą już Europejską
Politykę Sąsiedztwa, postanowiły jednak stworzyć inicjatywę bardziej ambitną […].
Aby uzyskać poparcie pozostałych członków Unii, w maju 2008 roku ministrowie spraw
zagranicznych Polski i Szwecji […] zaprezentowali swój projekt na spotkaniu szefów unijnej
dyplomacji. Dało to początek dynamicznemu rozwojowi inicjatywy, którą już w czerwcu tego
samego roku jednomyślnie zaakceptowała Rada Europejska, wzywając Komisję Europejską
do opracowania szczegółów polsko-szwedzkiego projektu.

Źródło: www.rpo.gov.pl

Opinia publiczna o stosunkach z państwami poradzieckimi

Źródło: Ocena stosunków Polski z Rosją, Ukrainą i Niemcami, Komunikat z badań CBOS BS/97/2009.

Zadanie 35. (0–1)

Podaj nazwę programu przedstawionego w tekście.

ZOBACZ ROZWIĄZANIE

Partnerstwo Wschodnie

Zadanie 36. (0–1)

Rozstrzygnij, czy poglądy większości respondentów są zgodne z przedstawionym w tekście kierunkiem działań wobec państw byłego ZSRR. Uzasadnij swój wybór, odwołując się do danych.

• Rozstrzygnięcie –


• Uzasadnienie –

ZOBACZ ROZWIĄZANIE

Rozstrzygnięcie – TAK
Przykładowe uzasadnienie (klucz CKE):
Poglądy większości respondentów są zgodne z kierunkiem polityki zagranicznej polskiego rządu, gdyż w 2008 i 2009 roku 73–77% uważało, że Polska w ramach UE powinna dążyć do zacieśnienia stosunków Unii z krajami byłego ZSRR.

Zadanie 37. (0–2)

Uzupełnij zdania odnoszące się do przedstawionych materiałów źródłowych – wpisz brakujące nazwy instytucji (A.) i miasta (B.) oraz imię i nazwisko polityka (C.).

O instytucji UE

Została utworzona jako nieformalne forum dyskusji między szefami państw lub rządów
w 1974 roku. Formalny status uzyskała w wyniku traktatu z Maastricht, a od 2009 roku stała
się jedną z instytucji Unii Europejskiej. Zbiera się przynajmniej dwa razy w ciągu półrocza.
Jest organem ustalającym ogólne kierunki i priorytety Unii Europejskiej.

Na podstawie: www.[…].europa.eu

O polityku UE

Tekst „O instytucji UE” dotyczy (A.) . Formalnie instytucją Unii Europejskiej stała się ona w wyniku traktatu z (B.). Traktat ten wprowadził także stanowisko przewodniczącego tej instytucji, które jako pierwszy zajmował (C.), przedstawiony w materiale „O polityku UE”.

• A.
• B.
• C.

ZOBACZ ROZWIĄZANIE

A. Rady Europejskiej
B. Lizbony
C. Herman Van Rompuy

Materiał źródłowy do zadań 38. i 39

Polityka Chin w Afryce

1. Chiny nie tylko stają się coraz bogatsze, lecz także przyczyniają się do wzrostu zamożności innych i jednocześnie rozbudowują swoje wpływy, stając się stopniowo mocarstwem o imperialnych ambicjach.
2. Chiny prowadzą też intensywną politykę promowania swojego kraju i kultury, co ma pomóc w wykreowaniu obrazu państwa pokojowego i nastawionego na współpracę.
3. Działania te są realizowane poprzez instytuty Konfucjusza oraz inne ośrodki kulturalne.
4. Chiny wiedzą, jak ważne jest promowanie własnej kultury jako środek dominacji ekonomicznej.
5. W 2000 roku zapoczątkowano działalność Forum Współpracy Chin i Afryki – skupiającego przedstawicieli przedsiębiorców i biznesmenów.
6. Inicjatywę tę podjęto ponownie między innymi w Addis Abebie i znowu po trzech latach w Pekinie.
7. Uniezależnienie się od państw „zachodnich” oraz osłabienie pozycji USA i mocarstw europejskich dają większe pole manewru rozwijającym się państwom afrykańskim.
8. W relacjach wzajemnych to gospodarka jest najważniejsza, a polityka międzynarodowa jest dla Chin narzędziem do realizacji celów ekonomicznych.
9. W 2006 roku 30% ropy w Chinach pochodziło z Afryki: przede wszystkim z Nigerii, Sudanu i Algierii. Ponadto Chiny kupują miedź i żelazo w RPA oraz Zambii, drewno – w Kamerunie i Gabonie, a węgiel i chrom – w Zambii.
10. Za realizację celów gospodarczych i politycznych Chiny umorzyły ponad 150 pożyczek najsłabiej rozwiniętym krajom afrykańskim na blisko 1,3 miliarda dolarów, wprowadziły też ulgi podatkowe na 1900 rodzajów towarów eksportowanych przez kraje afrykańskie do Chin.

Na podstawie: M. Pitala, Mocarstwowe ambicje Państwa Środka, http://wgospodarce.pl

Zadanie 38. (0–1)

Wybierz zdania, w których zawarte są wyłącznie fakty. Wpisz w wyznaczone miejsca numery, którymi oznaczono te zdania.

ZOBACZ ROZWIĄZANIE

3, 5, 6, 9, 10

Zadanie 39. (0–1)

Odnosząc się do tekstu, wyjaśnij, na czym polega wieloaspektowy charakter współczesnych stosunków między państwami.

ZOBACZ ROZWIĄZANIE

Przykładowa odpowiedź (klucz CKE):
Poprzez działania w dziedzinie promowania kultury ułatwia się kontakty gospodarcze, co z kolei prowadzi do wzrostu pozycji politycznej.

Zadanie 40. (0–12)

Wybierz jeden z podanych tematów i napisz wypracowanie.

Temat 1.

Scharakteryzuj – odwołując się do typowych rozwiązań prawnych klasycznego systemu parlamentarno-gabinetowego, semiprezydencjalizmu i modelu kanclerskiego – relacje między organami ustawodawczymi a wykonawczymi w Rzeczypospolitej Polskiej.

Temat 2.

Scharakteryzuj ład światowy w ostatnim półwieczu, ustosunkowując się do podkreślonej oceny autora tekstu.

Materiał źródłowy

Nikt już nie kwestionuje tezy, że żyjemy w czasach bezprecedensowych zmian społecznych, politycznych, gospodarczych i kulturalnych, które zachodzą dziś na arenie międzynarodowej. Jest to efekt rozpadu w latach 1989–1991 tzw. porządku jałtańsko-poczdamskiego,
globalizacji i budowy nowego systemu międzynarodowego, który wyraźnie ewoluuje w kierunku ładu wielobiegunowego (multipolarnego).

Źródło: J.M. Fiszer, Euroatlantycki system bezpieczeństwa międzynarodowego w multipolarnym świecie,
„Biuletyn Analiz i Opinii”, nr 4/2013, www.isppan.waw.pl

Temat 3.

Porównaj proces legislacyjny w Rzeczypospolitej Polskiej i w Stanach Zjednoczonych Ameryki.

Materiał źródłowy

Opracowanie: I. Malinowska.

WYPRACOWANIE
na temat numer …

BRUDNOPIS (nie podlega ocenie)